Ардчилсан нам Баабар нийтлэлчийн хэлснээр хурдхан шиг ёроолдоо тултал унаад эргэж сэргээсэй. Гэхдээ өнөөдрийн байгаа царай нь мөд сэргэхгүй янзтай. Уналт доройтол нь улам л ужиг хурц хэлбэр рүү шилжээд байх юм. Арваннэгдүгээр сарын 05-нд Онц их хурлаа хийж, хагарал талцлаа эцэслээд эв зүйгээ олно гэж зарласан ч нэмэр болсонгүй. Ардчилсан намын дарга М.Тулгат Онц их хурлыг хүчингүй гэж зарласан. Гэвч Ардчилсан намын Онц их хурал болж УИХ-ын гишүүн О.Цогтгэрэлийг даргаар тавьж, ерөнхий нарийн бичгийн дарга гэх мэт томилгоогоо хийсэн.
Өчигдөр Ардчилсан намын хуучин дарга С.Эрдэнэ зөвлөхүүдийн танхимын гишүүн гэдэг албан тушаалтай оны өмнө гарч ирж Ардчилсан намын 30 жил, Үндэсний анхдугаар чуулган болон цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл хийв. Тэрбээр М.Тулгатын Ардчилсан намыг төлөөлж байгаа бололтой. Мэдээллийнх нь гол агуулга 2021 оны 12 дугаар сарын 4-нөөс 6-ны хооронд АН Үндэсний анхдугаар чуулганаа зохион байгуулна. Энэ үеэр бөхийн барилдаан болно. Чуулганд 1206 төлөөлөгч оролцоно гэх мэт асуудал аж. 1206 гэдэг нь Ардчилсан намынхны бэлгэддэг тоо. Тус нам эдүгээгээс 20 жилийн өмнө 12 дугаар сарын 06-нд таван намын нэгдэл болж байгуулагдсан бөгөөд 1206 онд Чингис хаан Их Монгол улсаа байгуулсан оныг бэлгэдэн 12-р сарын 06-ныг сонгосон гэдэг. Гэтэл энэ жил 12-р сарын 06-нд эрх баригч МАН 30 дугаар их хурлаа хийх гэж байгаа нь Ардчилсан намынхны уурыг хүргэж байгааг нэгэн лидер нь жиргээнд бичиж. Уг нь Ардчилсан намынхан өрөөл бусдын хийх гэж байгаа хуралд өрвөлзөх биш өөрсдийнхөө байгаа байдалд өмөлзөхөөр болчихоод байгаа юм.
Нам нь хоёр хуваагдчихсан, бодлого, үзэл баримтлал, үнэт зүйлийн тухай ярих ямар ч боломжгүй. Тэгсэн атлаа Үндэсний чуулган хийнэ гээд л. Эв нэгдэл, бодлого, шийдлээ ярих нь уу гэхээр бөхийн барилдаан, 1206 төлөөлөгч гэх мэт фэнгшүйгийн тоо ярьж маазраад байдаг. Ёстой л залуусын хэлдгээр уйддаг юм уу, хаашаа юм.
Үндэсний чуулганаараа эрх баригчид хүний эрхийг зөрчиж байгаа асуудлыг ярина хэмээн Ардчилсан намын дарга асан бөгөөд Ардчилсан намын даргыг орлон мэдээлэл хийсэн С.Эрдэнэ мэдэгдсэн. Харамсалтай нь түүнд хүний эрхийг зөрчлөө гэдэг сүртэй үгнээс өөр юм түй ч байхгүй. Гэтэл эрх баригч нам хүний эрхийг зөрчиж байгаа хуулийн заалтуудыг олон арван хуульчаар нарийн судлуулаад, тоог нь гаргаад тавьчихсан, их хурлаараа хэлэлцэх гэж байгаа. Ардчилсан намд ямар ч бодлогын судалгаа, үзэл баримтлал, тулх цараа байхгүй болсны наад захын жишээ энэ.
С.Эрдэнийг фэнгшүй голлосон үндэсний чуулганыхаа талаар мэдээлэл хийж байх тэр агшинд Ардчилсан намын дарга О.Цогтгэрэл алс баруун аймгаас ирсэн намынхаа гишүүдтэй уулзан бэлэг дурсгал гардуулж, зураг хөргөө татуулж явах жишээтэй. О.Цогтгэрэлийн Ардчилсан намаас “Иргэний ардчилал” үндэсний хөтөлбөрийг орон даяар зарлаж байгаа юм билээ. Тулганы асуудлаа шийдээгүй байж иргэний ардчиллыг тунхаглах нь бас л инээдтэй, эмгэнэлтэй.
